Ένας κακοήθης όγκος εγκεφάλου σχηματίζεται όταν παράγονται ανώμαλα κύτταρα στον εγκέφαλο τα οποία έχουν πολύ διαφορετική συμπεριφορά και μορφολογία από τα φυσιολογικά. Η διάγνωση τους γίνεται συνήθως μέσω μαγνητικής τομογραφίας ενώ η περαιτέρω τους αντιμετώπιση κρίνεται από την θέση που βρίσκονται καθώς και από το στάδιο που διαγιγνώσκονται.Οι πιο συνηθισμένοι και επικίνδυνο όγκοι εγκεφάλου ονομάζονται γλοιώματα και αναλύονται παρακάτω.
ΓΛΟΙΩΜΑΤΑ
Τα γλοιώματα (ή αστροκυττώματα) είναι όγκοι που προέρχονται από κύτταρα του εγκεφάλου που ονομάζονται αστροκύτταρα, λόγω του σχήματός τους. Είναι τα πιο πολυάριθμα κύτταρα του εγκεφάλου και ο ρόλος τους να στηρίζουν τα νευρικά κύτταρα, να τα εξυπηρετούν ενεργειακά, να διευκολύνουν την επικοινωνία τους, ενώ πιθανώς παίζουν ρόλο και σε ανώτερες λειτουργίες όπως η μάθηση και η μνήμη. Όταν πολλαπλασιάζονται εκτός ελέγχου γίνονται όγκος ενώ οι όγκοι αυτοί δεν δίνουν μεταστάσεις σε άλλες περιοχές του σώματος και αναπτύσσονται μόνο μέσα στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.
Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί κακοήθειας των όγκων αυτών (4) οι οποίοι είναι :
Τα γλοιοβλαστώματα (βαθμού 4) ,
Tα αναπλαστικά γλοιώματα (βαθμού 3) και
Τα χαμηλής κακοήθειας γλοιώματα (βαθμού 1 και 2) τα οποία αν και μπορεί να παραμένουν σχετικά μη επιθετικά για αρκετά χρόνια, κάποια στιγμή μπορούν να εξαλλαχθούν σε κακοήθη.
Τα γλοιώματα δεν δίνουν μεταστάσεις αλλά είναι κακοήθη γιατί δεν έχουν σαφή ανατομικά όρια, και εξαπλώνονται μέσω των νευρικών οδών μέσα στον εγκέφαλο, οπότε δεν μπορούν να αφαιρεθούν πλήρως. Συχνά μάλιστα εντοπίζονται και σε περιοχές του εγκεφάλου με πολύ σημαντικές λειτουργίες, οπότε δεν μπορούν να αφαιρεθούν γιατί τότε το χειρουργείο θα προκαλούσε πολύ βαριά νευρολογική αναπηρία. Το αίτιο των γλοιωμάτων είναι άγνωστο καθώς δεν θεωρούνται κληρονομικά, ούτε έχει σαφώς αποδειχθεί κάποιος περιβαλλοντικός παράγοντας που να τα προκαλεί.
Συμπτώματα
Συχνότερο σύμπτωμα είναι ο πονοκέφαλος, λόγω αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης. Ο πονοκέφαλος αυτός είναι συνήθως ισχυρότερος το πρωί και μπορεί να συνοδεύεται από έμετο χωρίς ναυτία. Μπορεί επίσης να παρατηρηθούν επιληπτικές κρίσεις, ή ακόμη και ήπια συμπτώματα, όπως αλλαγή της προσωπικότητας, δυσκολία συγκέντρωσης, αδυναμία στη μια πλευρά του σώματος, ή ανεξήγητη κακουχία. Μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα διαταραχής της όρασης (θόλωση, διπλωπία)
Αν ένας ασθενής εμφανίζει αυτά ή παρόμοια συμπτώματα που δεν μπορούν να εξηγηθούν αλλιώς, τότε χρειάζεται απεικονιστικό έλεγχο με αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Αν και τα κακοήθη αστροκυττώματα έχουν κάποια απεικονιστικά γνωρίσματα, οριστική διάγνωση τίθεται μόνο με βιοψία.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τα γλοιώματα. Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακτινοθεραπεία ή και χημειοθεραπεία σε ορισμένες περιπτώσεις,ενώ εάν μπορούν να συνδυαστούν αυτοί οι τρεις τρόποι αντιμετώπισης, τότε εξασφαλίζεται το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα.
Παρόλα αυτά η μέση επιβίωση στα γλοιώματα τύπου 4 είναι 1-2 έτη, στα τύπου 3 είναι 2-3 έτη, στα τύπου 2 είναι 7-8 έτη και στα τύπου 1 γλοιώματα είναι συνήθως περισσότερα από 10 χρόνια.
Υπάρχουν νέες θεραπευτικές ελπίδες από τις λεγόμενες γονιδιακές θεραπείες. Οι γονιδιακές θεραπείες θα παρέχουν εξατομικευμένες θεραπείες (σαν εμβόλια ειδικά για τον κάθε ασθενή), που σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες μεθόδους μπορεί κάποτε να αντιμετωπίσουν πλήρως την πάθηση αυτή. Γίνεται πολύ εντατική εργαστηριακή και κλινική έρευνα στον τομέα αυτό και μπορεί μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια να υπάρξουν θεαματικά αποτελέσματα.
