Υδροκέφαλος είναι μια κατάσταση του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από παθολογική συγκέντρωση εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ). Το υγρό κυκλοφορεί γύρω από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, λειτουργώντας προστατευτικά και υποστηρικτικά για το κεντρικό νευρικό σύστημα. Παράγεται συνεχώς και αναρροφάται με ρυθμό περίπου μισού λίτρου την ημέρα. Σε παθολογικές καταστάσεις μπορεί να συσσωρευτεί μέσα στις κοιλίες του εγκεφάλου με αποτέλεσμα οι κοιλίες να διογκώνονται, και μπορεί να γίνει εμφανές με μια αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Η υπερβολική συσσώρευση ΕΝΥ ονομάζεται υδροκέφαλος και μπορεί να συνοδεύεται από αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης, μια κατάσταση που μπορεί να είναι ιδιαίτερα απειλητική για την υγεία.
Αποφρακτικός
Στον αποφρακτικό υδροκέφαλο, υπάρχει κάποιο εμπόδιο στην ομαλή κυκλοφορία και παροχέτευση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Μπορεί να οφείλεται σε στένωση ή σε πίεση των κοιλοτήτων που αθροίζουν το υγρό. Για να αντιμετωπιστεί πρέπει να λυθεί το κώλυμα (πχ να αφαιρεθεί ο όγκος), ή να βρεθεί μια εναλλακτική οδός αποχέτευσης του υγρού (τοποθέτηση βαλβίδας ή χειρουργική επέμβαση που γίνεται ενδοσκοπικά και ονομάζεται 3η κοιλιοστομία).
Μη αποφρακτικός (επικοινωνών)
Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει κάποιο κώλυμα στην κυκλοφορία του υγρού αλλά στην απορρόφησή του από τα σημεία όπου το υγρό μεταπηδά στη φλεβική κυκλοφορία. Η θεραπεία και πάλι είναι η τοποθέτηση βαλβίδας και να αποσυμπιεστεί ο εγκέφαλος και το υγρό να διοχετευτεί σε άλλες κοιλότητες του σώματος (πχ στην περιτοναϊκή κοιλότητα, δηλαδή στην κοιλιά του ασθενούς.
Παιδικός υδροκέφαλος
Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων υδροκεφαλίας συναντάται στην παιδική ηλικία, λόγω είτε μιας αναπτυξιακής διαταραχής των ανατομικών στοιχείων του εγκεφάλου και του κρανίου, είτε λόγω όγκου ή άλλης δυσπλασίας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό ο παιδίατρος να διαγιγνώσκει άμεσα την υδροκεφαλία και να παραπέμπει τις περιπτώσεις στο νευροχειρουργό για περαιτέρω διερεύνηση, θεραπεία και παρακολούθηση. Η αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης μπορεί να απειλήσει άμεσα τη ζωή του παιδιού και να απαιτεί επείγουσα νευροχειρουργική αντιμετώπιση. Διαβάστε περισσότερα για τον παιδικό υδροκέφαλο.
Υδροκέφαλος Φυσιολογικής Πίεσης
Ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης είναι ένα σύνδρομο που παρατηρείται κυρίως σε άτομα της τρίτης ηλικίας. Το ΕΝΥ συσσωρεύεται στις κοιλίες του εγκεφάλου και οι κοιλίες διογκώνονται, αλλά αυτό δεν συνοδεύεται απαραίτητα από αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Το σύνδρομο περιλαμβάνει 3 βασικά συμπτώματα: διαταραχές στη βάδιση, ήπια άνοια και διαταραχές στον έλεγχο της ούρησης. Η διάγνωση γίνεται μετά από την εκτίμηση απεικονιστικών εξετάσεων από εξειδικευμένο νευροχειρουργό, ενώ μερικές φορές απαιτείται συνεργασία ειδικών όπως ο νευρολόγος, ο οικογενειακός γιατρός ή και ο ψυχολόγος.
